Chmury występują w nieskończonej liczbie postaci, ponieważ nieustannie się przekształcają. Można jednak wyróżnić pewną liczbę charakterystycznych form, często obserwowanych we wszystkich częściach kuli ziemskiej, które pozwalają na sklasyfikowanie chmur. Już na początku XIX wieku próbowano usystematyzować obserwowane chmury.
Jako pierwszy klasyfikację chmur opublikował Lamarck (1802). Wydzielił 5 głównych i kilka dodatkowych typów chmur, stosując terminologię francuską. Mimo bardzo wnikliwego podejścia do zagadnienia, opracowana przez Lamarcka systematyka nie znalazła wielu zwolenników. Znacznie prostsza, oparta na wyglądzie zewnętrznym i wysokości występowania, klasyfikacja typów chmur Howarda (1803) szybko rozpowszechniła się w Europie. Zaletą tego schematu było wprowadzenie terminów łacińskich, tak jak to ma miejsce w przypadku nazw zwierząt i roślin. W oparciu o klasyfikację Howarda został opracowany przez Hildebrandssona, Köppena i Neumayera (1890) pierwszy atlas chmur (Hamburg Cloud Atlas). Międzynarodową klasyfikację chmur, zatwierdzoną do powszechnego użytku przez Kongres Meteorologiczny w Monachium, na grunt polski przeniósł Kwietniewski (1891), ale stwierdził, że „…obserwowanie kształtów chmur jest rzeczą bardzo trudną; oddanie ich rysunkiem lub opisem należy do zadań najmniej łatwych”.
W 1894 roku opublikowano sprawozdanie z posiedzenia Międzynarodowej Komisji do badań chmur, które odbyło się w Uppsali w sprawie przygotowania międzynarodowego atlasu chmur. Gotowy atlas autorstwa Hildebrandssona, Riggenbacha i Teisserenca de Borta, zawierający 27 ilustracji i 24 fotografii chmur wraz z opisami, ukazał się na Międzynarodowej Konferencji Meteorologicznej w Paryżu w 1896 roku. Wówczas ogłoszono także Międzynarodowy Rok Obłoków (od maja 1896 do maja 1897 roku) i wszystkie główne instytucje meteorologiczne (w tym także obserwatorium Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie) zostały zaproszone do przeprowadzenia pierwszych serii obserwacji i badań chmur.
Drugie wydanie międzynarodowego atlasu chmur, nieznacznie poprawione i uzupełnione pojawiło się w 1910 roku. W wyniku kilkunastoletniej pracy Międzynarodowej Komisji do badań chmur powstał nowy, obszerny atlas, a wraz z nim wydano jego wyciąg tak zwany „Skrócony atlas” (1932), przeznaczony do użytku obserwatorów. Ten Międzynarodowy Atlas Chmur i wyglądów nieba zawierał 175 tablic, z definicjami chmur i objaśnieniami dla obserwatorów. Po raz pierwszy przedstawiono w nim podział chmur na rodziny, rodzaje, gatunki i odmiany (analogicznie jak w innych naukach przyrodniczych). Kolejny atlas, stosowany do dziś w wersji skróconej na polskich stacjach meteorologicznych, był wydany w Genewie 1956 roku. Wydanie pełne składa się z dwóch tomów. Pierwszy zawiera tekst opisowy, drugi – zbiór fotografii czarno-białych lub barwnych, stanowiących ilustrację tekstu. Jak napisano w przedmowie Międzynarodowego Atlasu Chmur (1959) stanowi on „pracę podstawową, obejmującą szczegółowe studium opisowe chmur oraz sposobów ich obserwowania”.
Do pobrania Międzynarodowy Atlas Chmur:
http://library.wmo.int/pmb_ged/wmo_407_en-v2.pdf
Nowy Międzynarodowy Atlas Chmur ze zaktualizowaną klasyfikacją chmur:
http://www.wmocloudatlas.org/home.html
Artykuł o nowej klasyfikacji chmur:
http://ptgeof.imgw.pl/?strona=5,1,2
Klasyfikacja chmur dla użytkowników dronów:
http://dronowladni.pl/chmura-to-nie-rzecz-to-stan/
„Współczesne” atlasy chmur znaleźć można w Internecie:
http://www.interklasa.pl/chmury/
http://www.bariumblues.com/
http://ozthunder.com/photo/clouds.htm
http://www.blackandwhitegallery.de/Subject_Gallery/Clouds___Sky/clouds___sky.html
http://www.atmos.washington.edu/Atlas/
http://www.lauraknauth.com/photos/clouds/clouds.html
http://www.stormeyes.org/tornado/SkyPix/skypixca.htm
http://www.australiasevereweather.com/photography/
http://www.weather-photos.net/gallery/index.php?cat=9
http://www.ucar.edu/imagelibrary
http://www.wolkenatlas.de
http://www.photolib.noaa.gov/
http://prazen.com/cori/morelite.html
Matuszko Dorota 